Zawartość
Sposób, w jaki góry kształtują klimat, znany jest jako efekt orograficzny, który opisuje, jak masy powietrza zmieniają się, gdy wznoszą się i opadają na zbocza gór. Strona górska zawietrzna często kojarzy się z ciepłym, suchym powietrzem. Cienie deszczu powstają na zawietrznych zboczach pasm górskich, powodując pustynie lub inne klimaty charakteryzujące się niskimi opadami. Wpływa to również na etap cyklu wody kondensacyjnej i etap cyklu wody opadowej.
Temperatura i wilgotność
Aby zrozumieć, co dzieje się z powietrzem na stokach zawietrznych, konieczne jest zorientowanie się, co dzieje się z powietrzem, gdy się ochładza i ogrzewa. Wilgotność względna (RH) mierzy ilość pary wodnej lub wilgoci w powietrzu w stosunku do ilości wilgoci, jaką powietrze może utrzymać w danej temperaturze. Tak więc wilgotność względna wynosząca 40 procent oznacza, że powietrze zawiera 40 procent wilgoci, którą mógłby zatrzymać w swojej obecnej temperaturze.
Kiedy wilgotność względna osiągnie 100 procent, mówi się, że powietrze osiągnęło nasycenie lub punkt rosy, a kondensacja nastąpi w postaci rosy, mgły, deszczu lub innych opadów. Ponieważ chłodne powietrze nie jest w stanie pomieścić tyle wilgoci, co ciepłe powietrze, punkt rosy jest osiągany szybciej, gdy ciepłe powietrze stygnie.
Windward and Leeward
Góry mają dwie strony: nawietrzny i zawietrzny. Strona wietrzna skierowana jest w stronę wiatru i zazwyczaj otrzymuje ciepłe, wilgotne powietrze, często z oceanu. Gdy wiatr uderza w górę, jest on skierowany w górę i zaczyna się ochładzać. Chłodne powietrze szybciej osiąga punkt rosy, a rezultatem jest deszcz i śnieg.
Jednak gdy powietrze przesuwa się po górze i schodzi po zawietrznej skarpie, straciło wiele wilgoci po nawietrznej stronie. Powietrze po stronie zawietrznej również ogrzewa się podczas opadania, jeszcze bardziej obniżając wilgotność. Przykładem tego efektu jest Death Valley National Monument w Kalifornii. Dolina Śmierci znajduje się po zawietrznej stronie gór Sierra Nevada i jest jednym z najsuchszych i najcieplejszych miejsc na Ziemi.
Chinook Winds
Efekt orograficzny powoduje, że chłodniejsze powietrze porusza się w górę po wietrznej stronie gór, a cieplejsze powietrze w dół po zawietrznej stronie. Często, gdy zawietrzne powietrze spada po zboczu, ogrzewa się dość gwałtownie i gwałtownie. Tak szybkie nagrzewanie i suszenie powietrza może powodować powstawanie bardzo silnych wiatrów znanych jako wiatry Chinook lub Foehn.
Występują, gdy łańcuchy górskie znajdują się pod kątem prostym do dominujących wiatrów, na przykład w Sierra Nevadas w Ameryce Północnej lub w Alpach w Europie. Wiatry na stoku zawietrznym mogą podnosić temperaturę nawet o 1 stopień Celsjusza na każde 100-metrowe obniżenie wysokości (5,5 stopnia Fahrenheita na 1000 stóp). W Kanadzie zimowe wiatry Chinook lub „zjadacz śniegu” przynoszą szybko rosnące temperatury, które szybko topią śnieg.
Rain Shadows
Innym aspektem efektu orograficznego jest tworzenie cieni deszczowych po zawietrznej stronie gór. Cienie deszczu są bardziej rozpowszechnione, gdy wietrzna strona góry jest stroma, a zatem ciepłe powietrze ochładza się szybciej na krótszym odcinku, tworząc więcej opadów od strony wietrznej. W ten sposób powietrze po zawietrznej jest jeszcze bardziej suche, ponieważ nasycone powietrze szybciej traci wilgoć po stronie nawietrznej.
Przykład tego efektu można zaobserwować u Appalachów ze wschodnich Stanów Zjednoczonych. Wilgotne powietrze ochładza się przy normalnym tempie wygaśnięcia 6 stopni Celsjusza na każdy 1000-metrowy wzrost wysokości (3 stopnie Fahrenheita na 1000 stóp). Jednak w Appalachach wilgotność jest o 40 procent większa, a więc zachodnia lub zawietrzna strona gór otrzymuje znacznie mniej opadów.