Zawartość
Oddychanie tlenowe, beztlenowe i fermentacja są metodami wytwarzania przez żywe komórki energii ze źródeł żywności. Podczas gdy wszystkie żywe organizmy przeprowadzają jeden lub więcej z tych procesów, tylko wybrana grupa organizmów jest w stanie fotosynteza co pozwala im produkować żywność ze światła słonecznego. Jednak nawet w tych organizmach żywność wytwarzana w procesie fotosyntezy jest przekształcana w energię komórkową poprzez oddychanie komórkowe.
Cechą wyróżniającą oddychanie tlenowe w porównaniu ze szlakami fermentacyjnymi jest warunek wstępny tlenu i znacznie wyższa wydajność energetyczna na cząsteczkę glukozy.
Glikoliza
Glikoliza jest uniwersalnym szlakiem początkowym prowadzonym w cytoplazmie komórek w celu rozbicia glukozy na energię chemiczną. Energia uwalniana z każdej cząsteczki glukozy jest wykorzystywana do przyłączenia fosforanu do każdej z czterech cząsteczek difosforanu adenozyny (ADP) w celu wytworzenia dwóch cząsteczek trifosforanu adenozyny (ATP) i dodatkowej cząsteczki NADH.
Energia zgromadzona w wiązaniu fosforanowym jest wykorzystywana w innych reakcjach komórkowych i często jest uważana za „walutę” energetyczną komórki. Ponieważ jednak glikoliza wymaga nakładu energii z dwóch cząsteczek ATP, wydajność netto z glikolizy to tylko dwie cząsteczki ATP na cząsteczkę glukozy. Sama glukoza jest rozkładana na pirogronian podczas glikolizy.
Oddychanie aerobowe
Oddychanie tlenowe zachodzi w mitochondriach w obecności tlenu i wytwarza większość energii dla organizmów zdolnych do tego procesu. Pirogronian przenosi się do mitochondriów i przekształca w acetylo CoA, który następnie łączy się ze szczawiooctanem, aby wytworzyć kwas cytrynowy w pierwszym etapie cyklu kwasu cytrynowego.
Kolejna seria przekształca kwas cytrynowy z powrotem w szczawiooctan i wytwarza cząsteczki przenoszące energię wraz ze sposobem zwanym NADH i FADH2.
Każda kolejka cyklu Krebsa jest w stanie wytworzyć jedną cząsteczkę ATP i dodatkowe 17 cząsteczek ATP poprzez łańcuch transportu elektronów. Ponieważ glikoliza daje dwie cząsteczki pirogronianu do zastosowania w cyklu Krebsa, całkowita wydajność oddychania tlenowego wynosi 36 ATP na cząsteczkę glukozy oprócz dwóch ATP wytwarzanych podczas glikolizy.
Końcowym akceptorem elektronów podczas łańcucha transportu elektronów jest tlen.
Fermentacja
Nie mylić z oddychaniem beztlenowym, fermentacja zachodzi przy braku tlenu w cytoplazmie komórek i przekształca pirogronian w produkt odpadowy w celu wytworzenia cząsteczek przenoszących energię potrzebnych do kontynuacji glikolizy. Ponieważ jedyną energią wytwarzaną podczas fermentacji jest glikoliza, całkowita wydajność na cząsteczkę glukozy wynosi dwa ATP.
Podczas gdy produkcja energii jest znacznie mniejsza niż oddychanie tlenowe, fermentacja pozwala na kontynuację konwersji paliwa w energię przy braku tlenu. Przykłady fermentacji obejmują fermentację kwasu mlekowego u ludzi i innych zwierząt oraz fermentację etanolu przez drożdże. Produkty odpadowe są albo poddawane recyklingowi, gdy organizm powraca do stanu tlenowego, albo usuwane z organizmu.
Oddychanie beztlenowe
Znalezione u wybranych prokariotów oddychanie beztlenowe wykorzystuje łańcuch transportu elektronów podobnie jak oddychanie tlenowe, ale zamiast tlenu jako terminalnego akceptora elektronów stosuje się inne elementy. Te alternatywne akceptory obejmują azotan, siarczan, siarkę, dwutlenek węgla i inne cząsteczki.
Procesy te są ważnym czynnikiem przyczyniającym się do obiegu składników odżywczych w glebie, a także umożliwiają tym organizmom kolonizację obszarów nienadających się do zamieszkania przez inne organizmy.
Fotosynteza
W przeciwieństwie do różnych dróg oddychania komórkowego fotosynteza jest wykorzystywana przez rośliny, glony i niektóre bakterie do produkcji żywności potrzebnej do metabolizmu. U roślin fotosynteza zachodzi w wyspecjalizowanych strukturach zwanych chloroplastami, podczas gdy bakterie fotosyntetyczne zwykle przeprowadzają fotosyntezę wzdłuż błoniastych przedłużeń błony plazmatycznej.
Fotosyntezę można podzielić na dwa etapy: reakcje zależne od światła i reakcje niezależne od światła.
Podczas reakcji zależnych od światła energia światła jest wykorzystywana do zasilania elektronów usuniętych z wody i wytworzenia a gradient protonowy który z kolei wytwarza cząsteczki o wysokiej energii, które napędzają reakcje niezależne od światła. Gdy elektrony są usuwane z cząsteczek wody, cząsteczki wody są rozkładane na tlen i protony.
Protony przyczyniają się do gradientu protonów, ale tlen jest uwalniany. Podczas reakcji niezależnych od światła energia wytwarzana podczas reakcji świetlnych jest wykorzystywana do wytwarzania cząsteczek cukru z dwutlenku węgla w procesie zwanym cyklem Calvina.
Cykl Calvina wytwarza jedną cząsteczkę cukru na każde sześć cząsteczek dwutlenku węgla. W połączeniu z cząsteczkami wody stosowanymi w reakcjach zależnych od światła, ogólny wzór na fotosyntezę to 6 godz2O + 6 CO2 + światło → C6H.12O6 + 6 O2.