Zawartość
- The Philippine Trench
- Rów Tonga
- South Sandwich Trench
- Rów Puerto Rico
- Basen Eurazjatycki i Molloy Deep
- Rów Diamantina
- Wykop Mariana i Pretendent Deep
Niektóre z najbardziej imponujących cech topologicznych Ziemi są ukryte pod powierzchnią morza, w tym góry wyższe i doliny głębsze niż jakiekolwiek istniejące na lądzie. Największe góry na świecie, Mauna Loa i Mauna Kea, wznoszą się z rowu hawajskiego, około 5500 metrów (18 000 stóp) poniżej poziomu morza, ale to prawie płaskowyż w porównaniu z niektórymi głębokimi rowami oceanicznymi. Ruch płyt Ziemi - warstw skał pokrywających gorący, płynący płaszcz planet - wytwarza te rowy, które mogą mieć głębokość prawie 11 kilometrów (7 mil). Najgłębsze punkty na Ziemi znajdują się na Oceanie Spokojnym, ale każdy ocean ma głębokości, które budzą podziw, nawet jeśli nie możemy ich zobaczyć.
The Philippine Trench
Do 1970 r. Naukowcy uważali, że wykop filipiński, który rozciąga się na południowy zachód od Luzon do wyspy Halmahera w Indonezji, był najgłębszym punktem na świecie. Jest to wynikiem zderzenia między płytą euroazjatycką, która jest jedną z siedmiu głównych płyt tektonicznych na Ziemi, a mniejszą płytą filipińską. Gdy większa płyta wślizguje się na nią, mniejsza płyta, która jest gęstsza, zapada się w płaszcz Ziemi, gdzie topi się. Proces ten, zwany subdukcją, tworzy kształt rowu w kształcie litery V. W najgłębszym punkcie wykop filipiński znajduje się 10540 metrów (34 580 stóp) poniżej poziomu morza.
Rów Tonga
Rów Tonga rozciąga się od Wyspy Północnej Nowej Zelandii na północny wschód do wyspy Tonga, w odległości 2500 kilometrów (1550 mil). Utworzony przez zniesienie płyty Pacyfiku przez płytę Tonga, szczyci się drugim najgłębszym punktem na planecie - Głęboką Horyzontem - który znajduje się na wysokości 10 882 metrów (35 702 stóp) poniżej poziomu morza. Naukowcy odkryli, że ruch płyt w Tonga powoduje, że duże wulkany ześlizgują się w otchłań, a także w okopie japońskim na północy i okopie Mariana na południu. Takie kataklizmy mogą powodować ogromne trzęsienia ziemi i tsunami, takie jak te, które nawiedziły Japonię w 2011 r. W 2013 r. Japońscy naukowcy zstąpili w głąb Horizon Deep i przywrócili 24-centymetrowy (9,5 cala) amfipod podobny do krewetek - Alicella gigantea - - z głębokości 6250 metrów (20.500 stóp). Pozbawione pigmentacji stworzenie przeżywa w całkowitej ciemności pod ciśnieniem bliskim 1000 atmosfer.
South Sandwich Trench
Położone na południowy wschód od południowego krańca Ameryki Południowej brytyjskie terytoria Południowej Georgii i South Sandwich Islands są domem dla pingwinów i kilku brytyjskich pracowników administracyjnych. Na wschodzie dno oceanu zanurza się w South Sandwich Rrench, drugim najgłębszym wykopie na Oceanie Atlantyckim. W najniższym punkcie wykop znajduje się 8428 metrów (27 651 stóp) poniżej poziomu morza. Uformowanie płyty południowoatlantyckiej przez płytę Scotia utworzyło ten wykop, a także archipelag wysp, zwany także Łukiem Szkockim, który rozciąga się na szczyt Antarktydy.
Rów Puerto Rico
Najgłębsza część Oceanu Atlantyckiego leży na północ od wyspy Puerto Rico, gdzie płyty Ameryki Północnej i Karaibów przesuwają się obok siebie. Subdukcja większej płyty północnoamerykańskiej przez płytę karaibską stworzyła rów o głębokości 8605 metrów. Interakcja powoduje trzęsienia ziemi w regionie - jak to ma miejsce na całym świecie - ale ostatnie badania wykazały, że istnieje większe zagrożenie. Gdy płyty zderzają się, lżejsza karaibska płyta pęka i pęka, podczas gdy gigantyczne osuwiska występują na opadającej płycie Ameryki Północnej. Oba zjawiska, które są również powszechne w głębszych okopach Pacyfiku, są w stanie wytworzyć niszczycielskie tsunami.
Basen Eurazjatycki i Molloy Deep
Pasmo górskie dzieli dno oceanu na baseny euroazjatyckie i amerykańskie pod Morzem Arktycznym, a pierwsza z nich schodzi na głębokość 4400 metrów (14.435 stóp) na Równinie Otchłani Barentsa. Ta głębokość jest częścią basenu Fram, który leży bezpośrednio pod geograficznym biegunem północnym. W przeciwieństwie do rowów oceanicznych, Fram Basin nie jest w kształcie litery V, ale jest rozległy i płaski, podobnie jak dno pustyni na suchym lądzie. Naukowcy do tej pory nie zmapowali całkowicie dna Oceanu Arktycznego, ale wiedzą, że pod Cieśniną Fram między Grenlandią a Svalbardem schodzi na głębokość 5607 metrów (18 395 stóp) w głębi Molloy.
Rów Diamantina
Dawno temu Australia była częścią Antarktydy, ale gdy się rozpadały, w skorupie ziemskiej powstały strefy pękania. Jedno z tych złamań spowodowało wykop Diamantina, tuż przy południowo-zachodnim krańcu Australii. Maksymalna głębokość 8047 metrów (26 401 stóp) jest najgłębszą częścią Oceanu Indyjskiego i jedenastym najgłębszym wykopem na świecie. Gdyby podstawa Mount Everest była na tej samej głębokości, jej szczyt tworzyłby wyspę o maksymalnej wysokości około 900 metrów (3000 stóp).
Wykop Mariana i Pretendent Deep
Rów Mariana jest najgłębszym ze wszystkich rowów oceanicznych. Utworzony przez te same płyty, które utworzyły wykop filipiński, wykop Mariana znajduje się na północny wschód od tego nieco płytszego, na wschód od łańcucha wyspy Mariana i na południe od Japonii. Najgłębsza część, znana jako Challenger Deep, znajduje się na wysokości 10 911 metrów (35 797 stóp) poniżej poziomu morza. James Cameron, hollywoodzki reżyser, samotnie zszedł na dół wykopu w 2012 roku, ale nie był pierwszą osobą, która go odwiedziła. Szwajcarski oceanograf Jacques Piccard i porucznik marynarki wojennej USA Don Walsh wylądowali w Bathyscaphe Trieste w 1960 roku. Pomimo 200 000 ton ciśnienia wody na tej głębokości Piccard dostrzegł stopę podeszwy przeszukującą dno oceanu w poszukiwaniu jedzenia.