Zawartość
Katecholaminy i kortyzol są chemicznymi przekaźnikami w ludzkim ciele i oba biorą udział między innymi w reakcji człowieka na stres. Katecholaminy to grupa chemikaliów obejmujących adrenalinę, noradrenalinę i dopaminę, z których wszystkie działają zarówno jako neuroprzekaźniki, jak i hormony w organizmie. Kortyzol jest pojedynczą substancją chemiczną, której główne funkcje obejmują regulację metabolizmu, a także regulację innych hormonów.
Synteza i struktura chemiczna
Kortyzol jest syntetyzowany i uwalniany przez ludzką korę nadnerczy, najbardziej zewnętrzną część nadnerczy, znajdującą się tuż nad każdą nerką, podczas gdy katecholaminy są syntetyzowane w rdzeniu nadnerczy mózgu, a także w niektórych współczulnych włóknach nerwowych.
Katecholaminy zawierają pierścień benzenowy z sąsiadującymi grupami hydroksylowymi i grupą aminową na łańcuchu bocznym, zgodnie z „Słownikiem medycznym Bantam”. Kortyzol jest syntetyzowany z cholesterolu i przekształcony najpierw w progesteron, a następnie w 17-OH-progesteron, 11-deoksykortyzol, a na koniec w kortyzol poprzez działanie różnych enzymów.
Miejsce akcji
Receptory katecholamin znajdują się w całym ciele. Epinefryna, znana również jako adrenalina, może szybko zwiększyć częstość akcji serca, szybkość oddychania i szybkość ponownego wchłaniania wody oraz sygnalizować inne subtelne zmiany w ciele, które ułatwiają reakcję walki lub ucieczki. Działanie kortyzolu można zaobserwować najwcześniej po 30 minutach, a zwykle nie przez kilka godzin lub dni. Norepinefryna, związek chemiczny związany z epinefryną, może sygnalizować uwalnianie kortyzolu w celu przygotowania organizmu na długotrwały stres. Kortyzol hamuje wzrost i funkcje rozrodcze oraz ustanawia metabolizm odpowiedni do szybkiego działania lub przyszłego głodu, taki jak wysoki poziom cukru we krwi i magazynowanie tłuszczu.
Choroba nadmiaru
Nadmiar kortyzolu może powodować stan znany jako zespół Cushingsa. Choroba ta może wynikać z obrażeń lub nowotworów nadnerczy lub innych gruczołów w organizmie lub przyjmowania pewnych leków, takich jak prednizon, przez dłuższy czas. Zespół Cushingsa charakteryzuje się kawałkiem tłuszczu między ramionami, zaokrągloną twarzą i postępującą otyłością i może prowadzić do wysokiego ciśnienia krwi, utraty kości, a czasami cukrzycy. Uważa się, że nadmierny poziom katecholamin lub hiperaktywność receptorów katecholaminowych jest związany z niektórymi rodzajami psychozy, które można leczyć inhibitorami receptorów dopaminy, takimi jak chloropromazyna.
Choroba Niedoboru
Niedobór kortyzolu, spowodowany uszkodzeniem lub chorobą nadnerczy, może prowadzić do choroby Addisona, charakteryzującej się między innymi osłabieniem mięśni, zmęczeniem, niskim ciśnieniem krwi, niskim poziomem cukru we krwi, drażliwością i depresją. Degradacja receptorów katecholamin, szczególnie dopaminy, wiąże się z drżeniem mięśni i sztywnością choroby Parkinsona, którą można częściowo leczyć za pomocą L-dopa, leku będącego prekursorem dopaminy.