Zawartość
- Wszystko zaczęło się w chmurze pyłu
- Komety nie są asteroidami
- Fakty z komety: Nie wszystkie pochodzą stąd
- Studium przypadku: Kometa Halleys
- Ślady pochodzenia komety
Aby naprawdę docenić orbity komet, pomaga zrozumieć orbity planet. Mimo że nie brakuje dostępnej przestrzeni wokół Słońca, wszystkie planety ograniczają się do dość cienkiego pasma i żadna z nich, z wyjątkiem Plutona, nie schodzi na zewnątrz o więcej niż kilka stopni.
Z drugiej strony orbita komety może mieć duży kąt nachylenia w stosunku do tego pasma, a nawet może orbitować prostopadle do niej, w zależności od tego, skąd pochodzi. To tylko jeden z wielu interesujących faktów kometowych.
Zgodnie z pierwszym prawem Keplera wszystkie obiekty krążą wokół Słońca po eliptycznych ścieżkach. Orbity planet, z wyjątkiem Plutona, są prawie okrągłe, podobnie jak planetoidy i lodowe obiekty w pasie Kuipera, który znajduje się tuż za orbitą Neptuna. Komety pochodzące z pasa Kuipera znane są jako komety krótkotrwałe i zwykle pozostają w tym samym wąskim paśmie co planety.
Długie okresy komet, które pochodzą z chmury Oort, która znajduje się poza pasem Kuipera i na obrzeżach Układu Słonecznego, to inna sprawa. Ich orbity mogą być tak eliptyczne, że komety mogą całkowicie zniknąć na setki lat. Komety spoza chmury Oort mogą nawet mieć paraboliczne orbity, co oznacza, że pojawiają się w Układzie Słonecznym i nigdy nie wrócą.
Żadne z tych zachowań nie jest tajemnicze, gdy zrozumiesz, w jaki sposób pojawiły się planety i komety. Wszystko to ma związek z narodzinami słońca.
Wszystko zaczęło się w chmurze pyłu
Ten sam proces narodzin gwiazd, który naukowcy są obecnie w stanie zaobserwować w Mgławicy Oriona, miał miejsce w naszym otoczeniu wszechświata około 5 miliardów lat temu. Chmura kosmicznego pyłu, unosząca się bez przeszkód w ogromnej nicości, stopniowo zaczęła się kurczyć pod wpływem siły grawitacji. Utworzyły się małe grudki i skleiły się, tworząc większe grudki, które były w stanie przyciągnąć jeszcze więcej pyłu.
Stopniowo jedna z tych gromad przeważała, a gdy nadal przyciągała więcej materiału i rosła, zachowanie momentu pędu spowodowało jego obrót, a cała otaczająca go materia uformowała się w dysk obracający się w tym samym kierunku.
W końcu ciśnienie w rdzeniu dominującej gromady stało się tak duże, że wybuchło, a zewnętrzne ciśnienie wytworzone przez syntezę wodoru uniemożliwiło gromadzenie się większej ilości materii. Nasze młode słońce osiągnęło ostateczną masę.
Co stało się ze wszystkimi mniejszymi klastrami, które nie zostały uwięzione w centralnej? Nadal przyciągali materię znajdującą się wystarczająco blisko ich orbit, a niektóre z nich wyrosły na planety.
Inne, mniejsze gromady, na samym skraju wirującego dysku, znajdowały się wystarczająco daleko, aby nie zostać uwięzionym w dysku, chociaż wciąż podlegały wystarczającej sile grawitacyjnej, aby utrzymać je na orbicie. Te małe obiekty stały się planetami karłowatymi i asteroidami, a niektóre stały się kometami.
Komety nie są asteroidami
Skład komet różni się od składu planetoid. Podczas gdy asteroida jest głównie skałą, kometa jest zasadniczo brudną kulą śnieżną wypełnioną kieszeniami gazu kosmicznego.
Duża liczba asteroid znajduje się w pasie asteroid między orbitami Marsa i Jowisza, który jest także domem dla karłowatej planety Ceres, ale krążą także na obrzeżach Układu Słonecznego. Z drugiej strony komety zwykle pochodzą wyłącznie z pasa Kuipera i nie tylko.
Kometa, która jest daleko od Słońca, jest praktycznie nie do odróżnienia od asteroidy. Kiedy jednak jego orbita zbliża ją do Słońca, ciepło paruje lód, a para rozszerza się, tworząc chmurę wokół jądra. Jądro może mieć tylko kilka kilometrów średnicy, ale chmura może być tysiące razy większa, dzięki czemu kometa wydaje się znacznie większa niż w rzeczywistości.
Ogon komety jest jego najbardziej charakterystyczną cechą. Może być wystarczająco długa, aby objąć odległość między Ziemią a słońcem, i zawsze wskazuje na słońce, bez względu na to, w którą stronę podróżuje kometa. Dzieje się tak dlatego, że powstaje w wyniku wiatru słonecznego, który wydmuchuje gaz z chmury par otaczających jądro.
Fakty z komety: Nie wszystkie pochodzą stąd
Komety długookresowe mogą mieć wysoce eliptyczne orbity, które mogą być tak ekscentryczne, że okres między obserwacjami z Ziemi może być dłuższy niż całe życie. Drugie prawo Keplera zakłada, że obiekty poruszają się wolniej, gdy znajdują się dalej od Słońca, niż gdy są blisko niego, więc komety są niewidzialne znacznie dłużej niż są widoczne. Jednak bez względu na to, jak długo to zajmie, obiekt na orbicie zawsze wraca, chyba że coś wyrzuci go z orbity.
Jednak niektóre przedmioty nigdy nie wracają. Przybywają z pozornie znikąd, podróżując z prędkością nietypową dla orbitujących ciał, biczując wokół Słońca i wystrzeliwując w kosmos. Te obiekty nie pochodzą z Układu Słonecznego; pochodzą z przestrzeni międzygwiezdnej. Zamiast eliptycznej orbity podążają ścieżką paraboliczną.
Tajemnicza asteroida Oumuamua w kształcie cygara była jednym z takich obiektów. Pojawił się w Układzie Słonecznym w styczniu 2017 r., A rok później zniknął mu z oczu. Być może było to UFO, ale bardziej prawdopodobne, że był to obiekt międzygwiezdny przyciągany do Słońca, ale poruszający się zbyt szybko, aby mógł zostać skierowany na orbitę.
Studium przypadku: Kometa Halleys
Kometa Halleys jest prawdopodobnie najbardziej znaną ze wszystkich komet. Został odkryty przez Edmunda Halleya, brytyjskiego astronoma, który był przyjacielem Sir Isaaca Newtona. Był pierwszą osobą, która postulowała, że obserwacje komet w 1531, 1607 i 1682 r. Miały tę samą kometę, i przewidział jej powrót w 1758 r.
Udowodniono to zaraz po tym, jak kometa pojawiła się spektakularnie w noc Bożego Narodzenia w 1758 r. Tej nocy niestety minęło 16 lat po jego śmierci.
Kometa Halleys ma okres od 74 do 79 lat. Niepewność wynika z wpływów grawitacyjnych, jakie napotyka na jej drodze - szczególnie na planetę Wenus - oraz z wewnętrznego układu napędowego, który posiadają wszystkie komety. Kiedy kometa taka jak Halleys zbliża się do Słońca, kieszenie gazu w rdzeniu rozszerzają się i wystrzeliwują przez słabe punkty w rdzeniu, zapewniając ciąg, który może popchnąć go w dowolnym kierunku i wywołać zaburzenia na jego orbicie.
Astronomowie zmapowali orbitę komety Halleys i stwierdzili, że jest ona wysoce eliptyczna, a jej mimośrodowość wynosi prawie 0,97. (Ekscentryczność w tym przypadku oznacza, jak orbita jest podłużna lub okrągła; im bliżej zera ekscentryczność, tym bardziej okrąża orbitę.)
Biorąc pod uwagę, że orbita Ziemi ma mimośrodowość 0,02, co czyni ją prawie kołową, i że mimośrodowość orbity Plutos wynosi zaledwie 0,25, mimośrodowość komety Halleys jest ekstremalna. W aphelium znajduje się daleko poza orbitą Plutona, aw peryhelium jest zaledwie 0,6 AU od Słońca.
Ślady pochodzenia komety
Orbita komety Halleys jest nie tylko ekscentryczna, ale jest również pochylona pod kątem 18 stopni w stosunku do płaszczyzny ekliptyki. Jest to dowód na to, że nie powstało ono w taki sam sposób, w jaki powstały planety, nawet jeśli mogło się zlewać w tym samym czasie. Mógł nawet wywodzić się z innej części galaktyki i po prostu dać się złapać grawitacji słońca podczas mijania.
Kometa Halleys wykazuje inną cechę, która różni się od planet. Obraca się w kierunku przeciwnym do orbity. Wenus jest jedyną planetą, która to robi, a Wenus obraca się tak wolno, że astronomowie podejrzewają, że zderzyła się z czymś w przeszłości. Fakt, że kometa Halleys obraca się w tym kierunku, jest większym dowodem na to, że nie powstała w taki sam sposób jak planety.